--------------------------------

جمله گفتند ای حکیم رخنه‌جو

 این فریب و این جفا با ما مگو

مریدان به وزیر گفتنپ ای حکیم بافراست استدعا داریم این همه بهانه و ستم را روا مدار و در این خصوص صحبتی دیگر نفرما

-------------------------------

چارپا را قدر طاقت با رنه

 بر ضعیفان قدر قوت کار نه

ما مانند چهارپایی هستیم و فاقد توان پس بار فراق را سبکتر نما زیرا شایسته نیست بر ناتوانان فراتر از توانشان تکلیف نمایی

مسایل السلوک

تشبیه ناقص به حیوانات در عرفان گاها مشاهده شده ان هم من باب تواضع است گر چه اهل ظاهر ان را مغایر با شان ادمی و اخلاق بدانند این مهم از فرمایشات خیلی از بزرگان استباط گردیده

در خصوص وسع جسمانر و روحانی هر فرد قران به صراحت اشاره فرموده

لایکلف الله نفسا الا وسعها

لذا میبایست از هر کس به مقدار و میزان گنجایش وی انتظار داشت

و این فرمایش شرع مقدس است

-----------------------------

دانهٔ هر مرغ اندازهٔ ویست

 طعمهٔ هر مرغ انجیری کیست

تغذیه هر پرنده ای به اندازه توان فیزیکی اوست ایا هر مرغی قادر به خوردن انجیر هست

مسایل السلوک

اشاره زیبای مولانا به مبحث توان هر فرد جزو موضوعات مهم اهل باور و دیانت است

تاکید حضرت حق بر ان و اهتمام انبیا و اولیا نیز موید این امر مهم هست

----------------------------------

طفل را گر نان دهی بر جای شیر

 طفل مسکین را از آن نان مرده گیر

اگر کودک تازه تولد یافته را به جای شیر نان بدهیم یقینا با جان او بازی کرده ایم و احتمال موت او را بده

مسایل السلوک

در عرفان انسان کامل از نبی و ولی به اذن پروردگار به میزان توان جسمی و روحی مرید تصرف دارد

تفاوت وظایف و لطایف عرفانی مختص حال مرید است

و اهل ظاهر به لحاط درک این موضوع کاملا بیگانه اند

در کتاب از قول امام خمینی رهبر سیاسی و مذهبی شیعه مذهب ایرانی سخنی حکیمانه خواندم

ایشان خطاب به فرزندش احمد میگوید

پسرم اگر ولی خدا نیستی نسبت به اولیا و تصرفات انان به دیده استهزا و حقارت نگاه نکن

-------------------------------

چونک دندانها بر آرد بعد از آن

 هم بخود گردد دلش جویای نان

اما همان طفل شیر خواره به محض دندان دراوردن با اشتیاق و اشتها از غذای بزرگان تناول خواهد کرد

مسایل السلوک

تشبیه حالت انسان ناقص به کودک اوج هنر مولاناست

انصافا مرید مبتدی چه درکی از حالات درونی مرید پخته و سوخته وادی عرفان دارد

انان نهنگان اقیانوس فنا هستند چنان در دریای وحدت شناور گشته اند که چیزی جز توحید مشاهده نکنند

-------------------------------

مرغ پر نارسته چون پران شود

 لقمهٔ هر گربهٔ دران شود

چگونه پرنده نورسیده به پرواز دراید اگر شوق پرواز داشته باشد گرفتار گربه درنده خواهد شد

مسایل السلوک

ادعای مرید باید به میزان مقام او باشد خداوند در تجلی جمال خویش عادل بر بندگان است ولی به شرطی که بنده پر پرواز داشته باشد

اذا سالک عبادی عنی .فانی قریب

ای پیامبر هرگاه بندگانم از من سوال کنند من نزدیکم

در قرب حق شکی نیست او تبیعضی در تجلی جمال و جلال خویش قایل نیست اما بنده چشم دیدن ان را کسب کرده؟

حتی انبیا به نص قران

موسی علیه السلام تقاضای جمال کرد خداوند فرمود لن ترانی نکن

چو روی به کوه سینا ارنی نگفته برگرد

که نیرزد این تمنا به جواب لن ترانی

اما پیامبر ما

به نهایت قرب حق رسید

و مقام قاب قوسین او ادنی اختصاص شان سید عالم علیه السلام است

پس ادعای هر کس باید متناسب با تصرفات معنایی و ملکوتی وی باشد

الا خوراک شیطان و نفس خواهد شد

--------------------------------

چون بر آرد پر بپرد او بخود

 بی‌تکلف بی‌صفیر نیک و بد

پرنده ان وقت که پر پرواز دراورد او با اتکا به خویش در اسمان اوج خواهد گرفت

و این پرواز بدون سختی و مشقت و تشویق دیگران خواهد بود

مسایل السلوک

مولانا به این نکته اهتمام میورزد که مرید تا هنگامی به استاد نیاز دارد تا از مصاید نفس و مکاید شیطانان در امنیت قرار گیرد

به محض کمال خود مرشد خواهد شد و دیگر نیاز به راهنما نیست

پرنده ان هنگام که اسمان را به تصرف دراورد خود استاد کرانه ها است و خطرات را اشنا و راه مقابله و ستیز با طوفانها را کامل میداند

--------------------------------

دیو را نطق تو خامش می‌کند

 گوش ما را گفت تو هش می‌کند

مولانا بعداموزه های عرفنی مجددا به داسنان بر میگردد

ارادتمندان وزیر گفتند سخنانت وسواس شیطانی را از بین می برد و حس شنوایی ما با بیانات تو بیدار میگردد

---------------------------------

گوش ما هوشست چون گویا توی

 خشک ما بحرست چون دریا توی

شنوایی ما فقط با گفتار تو شنوای حقیقی است و وجود زمینی ما به بینهایت ان هنگام تبدیل خواهد شد   که مدد از ذات دریایی تو گیرد

مسایل السلوک

اصلی در اموزه های عرفانی هست بنام موثر بودن روح اولیا بر ناقصین .شاگردان مکتب عشق علاوه بر دانستن نظریات عالی وادی معرفت بیشتر به توجه استادنیازمندند

نگاه مردان اسمانی مرید عرشی میکند و نگاه مرید به ایت خدا پیر فنا فی الله عبادت است در مذهب اهل طریق

--------------------------------

با تو ما را خاک بهتر از فلک

 ای سماک از تو منور تا سمک

ای مراد ما در جوار بودن بهتر از اسمانی شدن است زیرا افلاک بواسطه وجود ملکوتی تو نورانی گشته است

مسایل السلوک

خداوند در قران به مبحث شعاعر الله تاکید میفرماید خداوند شتر قربانی را مقدس میداند

مردان الهی مظهر تجلی حق هستند و بزرگترین شعار الهی مقربانند

اورده اند

روزی بایزید فردی را مشاهده کرد که عازم حج است گفت هزینه سفرت را در راه او انفاق کنند و هفت دور اطراف من طواف نما

زیرا قلب من عرش خدا است و طواف بر گرد عرش والاتر از بیت خاکی است

این فرمایشات کاملین دارای معانی بسیار عمیق است اگر با اندیشه الهی بدان توجه گردد

----------------------------------

بی‌تو ما را بر فلک تاریکیست

 با تو ای ماه این فلک باری کیست

افلاک بدون وجود تو ای مراد و پیر راه معنا ظلمت است

در کنار ماهی مانند تو بودن بهتر از افلاک است و در واقع بدون ذات تو گردون فاقد ارزش است

-------------------------------

صورت رفعت بود افلاک را

 معنی رفعت روان پاک را

بر حسب ظاهر افلاک بزرگتر است اما در حقیقت مطلب رفیع تر از ارواح اولیا  و مقربان هیچ مخلوقی نیست

مسایل السلوک

به جسم خاکی بشر الهی نباید نگاه کرد چون ان نگاه مادی و جسمانی موجب کوچک دیدن انبیا و اولیا میشود

همانطور که اعراب پیامبر را بشری مانند خود می دیدند

اما به نگاه عمیق معنایی مردان حق از اسمانها و افلاک عظیم ترند

سعدی میفرماید اسمان وقتی دید زمین میزبان قدوم فخر دو عالم علیه السلام هست شکوه کرد

خداوند دعای او را قبول نمود و شب معراج هفت طبق اسمان میزبانی وجود اسمانی ترین مخلوق هستی بودند

سعدی زیبا میگوید

همچو زمین خواهد اسمان که بیفتد

تا بوسه دهد بر نعال محمد

--------------------------------

صورت رفعت برای جسمهاست

 جسمها در پیش معنی اسمهاست

صورتا اجسام بزرگند بویژه در نزد اهل زمین و عاشقان ماده ولی حقیقتا عالم معنا و ذات معنوی مردان برگزیده عظیم ترین مخلوقات حق هستند خداوند به دعای نوح یکی از مقربین تمام کاینات را مملو از اب نمود اسمان و‌کوه و دشت و دریا در تصرف دعای کاملین است

اما در نزد اهل معنی تمام ظواهر دنیوی اسمی بیش نیستند